کبک همیشه و در طول تاریخ، یکی از پرندگان محبوب برای شکارچیان به شمار می‌رفته است. گوشت این پرنده بسیار لطیف، خوشمزه و مفید است و خواص درمانی و پزشکی زیادی نیز دارد. به همین دلیل و به خصوص در سال‌های اخیر، استقبال از گوشت این پرنده توسط مشتریان داخلی و کشورهای همسایه، بالا رفته است. به علاوه کبک، پرنده سالم و مقاومی به شمار می‌رود که با شرایط آب و هوایی سخت نیز تا حد زیادی کنار می‌آید. در این مقاله می‌خواهیم درباره پرورش کبک گوشتی و پیش‌نیازهایی که باید برای شروع این کسب و کار، فراهم کنید بیشتر بدانیم. به علاوه درباره تغذیه، محیط زندگی، امکانات مورد نیاز و درامد پرورش کبک گوشتی نیز بحث خواهیم کرد.
مختصری درباره کبک
کبک یک پرنده با اندازه متوسط از خانواده «قرقاول‌ها» به شمار می‌رود. این پرنده به صورت وحشی در مناطق خشکی آسیا، آفریقا و اروپا زندگی میکند ولی امروزه به صورت پرورش صنعتی در همه قاره‌های جهان یافت می‌شود. وزن کبکهای نر وماده با هم متفاوت است و بین 400 تا 800 گرم وزن و بین 30 تا 35 سانتی‌متر طول دارند. رنگ بدن این پرنده به طور کلی قهوه‌ای مایل به خاکستری با شکم کرم رنگ است و رگه‌هایی مشکی در سراسر بدن خود دارد. کبک بین 4 تا 7 سال عمر میکند و در 3 تا 4 ماهگی پس از رسیدگی کافی، به اندازه کافی پروار می‌شود. این پرنده به صورت طبیعی، در طول سال یک بار و در بین ماه‌های فروردین تا مرداد جفتگیری میکند. گوشت این پرنده بسیار لطیف، خوش طعم و زودهضم است و در طب سنتی برای درمان بعضی بیماری‌ها توصیه می‌شود.
حتما بخوانید: درباره کبک و پرورش کبک بیشتر بدانیم
مزایای پرورش کبک گوشتی
پرورش کبک می‌تواند به کسب و کاری پرسود و فرصتی مناسب برای اشتغال‌زایی، تبدیل شود. برخی مزایای پرورش کبکهای گوشتی عبارت است از:
- مقاومت بالای بدن کبک نسبت به بیماریهای گوناگونی که در بین طیور پرورشی، رواج پیدا میکند
- مقاوم بودن بدن این پرنده به انواع شرایط آب و هوایی نامساعد
- بازار خوب مصرف گوشت و تخم این پرنده در ایران و کشورهای همسایه
- جثه کوچک این پرنده نسبت به مرغ، باعث می‌شود تا تعداد بیشتری کبک را بتوانید در سوله نگهداری نمایید.
- مصرف پایین دان در این پرنده
اقدامات اولیه
برای شروع کار پرورش کبک گوشتی، ابتدا نیاز است تا مکان مورد نظر برای احداث سالن بازدید شده و به خوبی و با توجه به پیش‌نیازهای اداره بهداشت و همچنین با توجه به تعداد و هدف پرورش، انتخاب شود. پس از احداث سالن، باید اقدامات بهداشتی و آماده سازی برای ورود جوجه‌های یک روزه و یا دستگاه‌های جوجه‌کشی و تخم‌های نطفه‌دار، انجام شود. پس از آن نوبت به خرید تجهیزاتی مانند وسایل گرمایشی و سرمایشی، امکانات تهویه، دستگاه‌های تنظیم رطوبت، دانخوری و آبخوری و قفس برای نگهداری کبک می‌رسد که بنا بر نیاز باید تهیه شوند.
پرورش جوجه‌های کبک
برای پرورش کبک گوشتی ابتدا جوجه‌های یک روزه باید به سالن جوجه‌ها منتقل شوند و برای تنظیم حرارت محیط و همسان‌سازی با دمای پرهای مادر، زیر «مادر مصنوعی» قرار بگیرند. دمای محیط در سالن پرورش جوجه‌های یک روزه، بر روی دمای 28 درجه و در زیر مادر مصنوعی، باید 36 درجه سانتی‌گراد تنظیم شود. با رشد جوجه‌ها و در هر هفته 1.8 درجه از دمای مادر مصنوعی، کاسته می‌شود تا در آخر به 28 درجه برسد. آبخوری و دانخوری جوجه‌ها نیز باید داخل گارد قرار بگیرند. رطوبت سالن پرورش جوجه‌ها نیز باید روی 65 درصد تنظیم شود. جوجه‌ها، یک ماه در این سالن و در شرایط ذکر شده قرار گرفته و پس از آن به قفس‌های مخصوص کبک فرستاده می‌شوند.
حتما بخوانید: همه چیز درباره نژادهای کبک
تغذیه کبکهای گوشتی
کیفیت جیره نقش مهمی در رشد و سلامتی کبکهای گوشتی دارد. وزن کبک گوشتی با تغذیه مناسب باید به حدود نیم کیلوگرم برسد تا برای کشتار آماده باشد. دان پرنده باید متناسب با نیازهای تغذیه‌ای و سن پرنده انتخاب شده و حاوی همه ویتامینها و املاح مورد نیاز کبک‌ها باشد. هر کبک بالغ در روز در حدود 30 گرم دان مصرف میکند. جیره کبکهای گوشتی، مخلوطی از ذرت، سویا، گندم، پودر ماهی، نمک، ویتامینها و املاح معدنی است که تقریبا مشابه جیره مرغ گوشتی تهیه می‌شود. بهتر است برای حفظ کیفیت دان، از انبار کردن آن بیش از سه هفته خودداری نمایید و جیره را دور از نور و رطوبت نگه دارید.
دانخوری نیز باید متناسب با قد پرنده تنظیم شود و بهتر است از مدل‌های قابل تنظیم استفاده کنید. پرنده همچنین باید در تمام روز به آب سالم و بهداشتی در آبخوری‌ها، دسترسی داشته باشد. کبک به طور تقریبی دو برابر وزن جیره‌ای که مصرف میکند، آب استفاده میکند. آبخوری‌ها باید برای جوجه‌ها مناسب‌سازی شود. بهتر است از «سیستم آبخوری نیپل» برای جلوگیری از آلودگی آب استفاده شود.
شرایط محیطی برای پرورش کبک گوشتی
سالن نگهداری کبک‌ها باید خصوصیات زیر را داشته باشد.
- نور و روشنایی بین 14 تا 17 ساعت در روز
- دمای محیط بین 22 تا 25 درجه سانتی‌گراد (برای جوجه‌های تازه متولد شده تا یک ماهه این مقدار متفاوت بوده و توضیح داده شد.)
- تهویه مناسب
- رطوبت 50 درصد
- استفاده از قفس مخصوص کبک برای کبکهای بالغ بالای یک ماه
حتما بخوانید: همه چیز درباره واکسن کبک و راه‌های استفاده از آن
قفس‌های مخصوص پرورش کبک گوشتی
برای نگهداری کبک‌ها بهتر است از قفس‌های مخصوص کبک از جنس گالوانیزه و قابل شستشو استفاده شود. هر واحد این قفس‌ها معمولا در اندازه 1.5 متر طول و 70 سانتی متر عرض و 40 سانتی متر ارتفاع ساخته می‌شوند. در هر قفس با اندازه گفته شده، 25 پرنده بالغ نگهداری می‌شود. شیب این مدل قفس‌ها که به صورت طبقاتی روی هم قرار می‌گیرند، 10 درصد است. سینی‌هایی در کف قفس، برای جمع آوری کود قرار می‌گیرد، که باید روزانه تمیز شوند. دانخوری وآبخوری جداگانه‌ای نیز برای هر واحد در نظر گرفته می‌شود. استفاده از قفس‌های مخصوص پرورش کبک، به جای پرورش در بستر، مزایای زیادی برای تولیدکننده خواهد داشت. از جمله:
- دورریز آب و دان در این روش بسیار کم خواهد بود.
- به دلیل اینکه جمع آوری کود پرنده در این روش به صورت نیمه مکانیزه انجام می‌شود، در وقت و هزینه کارگر صرفه جویی شده و بهداشت سالن نیز بهبود پیدا میکند.
- به دلیل جداسازی کبک‌ها با این روش، انتشار بیماری‌ها کندتر خواهد بود و از تلفات بی‌مورد پرنده جلوگیری می‌شود.
حرف آخر
کبک پرنده‌ای کوچک و مقاوم است که گوشت لذیذ و لطیفی دارد. درامد پرورش کبک گوشتی به دلیل مصرف جیره پایین و کم توقع بودن این پرنده، می‌تواند قابل توجه باشد. تغذیه خوب، شرایط محیطی مناسب و استفاده از قفس‌های مخصوص پرورش کبک، می‌تواند به تولید محصول بیشتر و در نتیجه سود بالاتری برای واحد تولیدی شما منجر شود.
سوالات متداول
پرورش کبک گوشتی چه مزایایی دارد؟
مقاومت بالای بدن کبک نسبت به بیماریهای گوناگونی که در بین طیور پرورشی، رواج پیدا میکند، مقاوم بودن بدن این پرنده به انواع شرایط آب و هوایی نامساعد، بازار خوب مصرف گوشت و تخم این پرنده در ایران و کشورهای همسایه و مصرف پایین دان در این پرنده
چه موادی برای تغذیه کبکهای گوشتی مناسب هستند؟
مخلوطی از ذرت، سویا، گندم، پودر ماهی، نمک، ویتامینها و املاح معدنی
سالن نگهداری کبک‌ها باید چه خصوصیات داشته باشد؟
نور و روشنایی بین 14 تا 17 ساعت در روز، دمای محیط بین 22 تا 25 درجه سانتی‌گراد، تهویه مناسب، رطوبت 50 درصد و استفاده از قفس مخصوص کبک برای کبکهای بالغ بالای یک ماه
